ΠΡΟΣΕΥΧΗΤΑΡΙΟΝ

ΠΡΟΣΕΥΧΕΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Καλημέρα με μια προσευχή

ΦΩΣ της αγάπης εσύ που κυβερνάς, 

ΦΩΣ της δικαιοσύνης εσύ που αγαπάς, 

ΦΩΣ της ΑΛΗΘΕΙΑΣ εσύ που μας Ευλογείς, 

φως στην καρδιά μας δώσε μας και ΔΥΝΑΜΗ να διώξουμε κάθε ίχνος μίσους από αυτήν. 

Δώσε μας κάθε ΔΥΝΑΜΗ να αφαιρέσουμε τα δοκάρια από τα μάτια μας. 

Δώσε μας την ακατανόητη χαρά εκείνη στο τέλος της Θείας Λειτουργίας που δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε ότι ΕΣΥ ΚΥΡΙΕ μας ΔΙΝΕΙΣ. 

Δώσε μας αυτό που χρειαζόμαστε και ας σου ζητάμε περισσότερα. 

Στείλε το ΦΩΣ σε ΟΛΕΣ τις καρδιές του κόσμου και ΦΩΤΙΣΕ αυτές για να ΑΓΑΠΟΥΝ και να εκλείψει το άδικο από τον άχαρο τούτο κόσμο. 

Υγεία δώσε μας, αυτό το πολυτιμότερο αγαθό που απουσιάζει στις μέρες μας από πολλούς συνανθρώπους μας που γεμίζουν τα νοσοκομεία. 

Δώσε ΔΥΝΑΜΗ στους γιατρούς να θεραπεύουν όλο και περισσότερους καρκινοπαθείς. 

Στείλε Κύριε το Άγιο Πνεύμα να μας καθαρίσει από τον Μισθό της Αμαρτίας.

Η Προσευχή του Ιησού

από το βιβλίο  «ΥΙΕ ΜΟΥ ΔΟΣ ΜΟΙ ΣΗΝ ΚΑΡΔΙΑΝ...»Αγίου Ιγνατίου Μπριαντσιανίνωφ Ορθόδοξη αναφορά στην καρδιακή ή νοερά προσευχή του  Ιησού Γ' ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Αρχιμ.  Επιφανίου (Ευθυβούλου) Χαραλ.   Ασσιώτη ΕΚΔΟΣΗ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ

Η Προσευχή του Ιησού

Αρχίζοντας να μιλώ για την προσευχή του Ιησού, επικαλούμαι τη βοήθεια του πανάγαθου και παντοδύναμου Ιησού ενάντια στη ραθυμία μου και αναθυμούμαι τα λόγια του δίκαιου Συμεών για τον Κύριο: « Ιδού ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ και εις σημείον αντιλεγόμενον» (Λουκ. 2,34). Ακριβώς όπως ο Κύριος ήταν και είναι σημείον αληθείας, ένα σημείον αντιλεγόμενο, αντικείμενο αμφισβήτησης και ασυμφωνίας μεταξύ εκείνων πού Τον γνωρίζουν και εκείνων πού δεν Τον γνωρίζουν, έτσι και η προσευχή στο πανάγιο όνομα Του, πού είναι, με την πλήρη σημασία της λέξεως, μέγα και θαυμαστό σημείο, έχει καταστεί θέμα αμφισβήτησης και διχογνωμίας μεταξύ των όσων ασκούνται σ' αυτήν και όσων δεν την εφαρμόζουν. Κάποιος από τους Πατέρες δίκαια παρατηρεί ότι αυτός ο τρόπος προσευχής απορρίπτεται μόνον από εκείνους πού δεν τον ξέρουν και τον απορρίπτουν αυτοί από προκατάληψη και σφαλερές αντιλήψεις πού σχημάτισαν γι' αυτόν.

Μη δίνοντας προσοχή στην κατακραυγή πού απορρέει από προκατάληψη και άγνοια, εμπιστευόμενοι στο έλεος και τη βοήθεια του Θεού, προσφέρουμε στους αγαπητούς πατέρες και αδελφούς την ταπεινή μας μελέτη για την προσευχή του Ιησού με βάση την Αγία Γραφή, την Εκκλησιαστική παράδοση και τα γραπτά κείμενα των Πατέρων, στα όποια εκτίθεται η διδασκαλία για την πανάγια και παντοδύναμη αύτη προσευχή. «Άλαλα γενηθήτω τα χείλη τα δόλια τα λαλούντα ανομίαν», ενάντια στο «δίκαιο» και μεγαλοπρεπές όνομα Του «εν υπερηφάνεια» μέσα στη βαθιά τους άγνοια και με περιφρόνηση για τα θαυμάσια του θεού. Αναλογιζόμενοι

το μεγαλείο του ονόματος του Ιησού και τη σώζουσα δύναμη της προσευχής πού γίνεται στο όνομα Του, αναφωνούμε με πνευματική ευφροσύνη και θαυμασμό: «Ως πολύ το πλήθος της χρηστότητας σου, Κύριε, ης έκρυψας τοις φοβουμένοις σε, εξειργάσω τοις ελπίζουσιν επί σε εναντίον των υιών των ανθρώπων» (Ψαλμ. 30,19-20).

Η προσευχή του Ιησού λέγεται μ'  αυτά τα λόγια: «Κύριε   Ιησού  Χριστέ,   Υιέ του θεού, ελέησον με τον αμαρτωλόν».   Αρχικά λεγόταν χωρίς την προσθήκη των λέξεων «τον αμαρτωλόν». Οι λέξεις αυτές προστέθηκαν στα άλλα λόγια της προσευχής μεταγενέστερα. Οι τελευταίες αυτές λέξεις, παρατηρεί ο άγιος Νείλος Σόρσκυ, πού υποδηλώνουν συνείδηση και ομολογία της πτώσης, είναι ταιριαστές για μας και ευάρεστες στο Θεό, πού μας έδωσε εντολή να προσευχόμαστε για να αναγνωρίζουμε και να εξομολογούμαστε την αμαρτωλότητά μας(1). Οι Πατέρες επιτρέπουν στους αρχάριους, από σεβασμό προς την αδυναμία τους, να χωρίζουν την προσευχή σε δύο μέρη και να λέγουν κάποτε «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλόν» και κάποτε «Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλόν». Αυτό, όμως, είναι απλώς μια παραχώρηση η επιείκεια, και καθόλου μια εντολή η κανόνας πού απαιτεί ανελλιπή συμμόρφωση. Είναι πολύ καλύτερο να λέγεται αδιάλειπτα η ίδια προσευχή ολόκληρη, χωρίς ο νους να περισπάται ή να σκοτίζεται με αλλαγές ή με έγνοια για αλλαγές. Ακόμα κι εκείνος πού βρίσκει αναγκαία κάποια αλλαγή εξ αιτίας της αδυναμίας του, δεν πρέπει να επιτρέπει κάτι τέτοιο στον εαυτό του συχνά. Για παράδειγμα, το πρώτο μισό της προσευχής είναι δυνατό να λέγεται ως το άλλο μισό ύστερα από το γεύμα. Ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναίτης απαγορεύει τις συχνές αλλαγές, λέγοντας: «Ου ριζούνται τα φυτά συνεχώς μεταφυτευόμενα».

Αυτός ο τρόπος προσευχής, το να προσεύχεται δηλαδή κανείς λέγοντας την προσευχή του Ιησού, είναι θειος θεσμός, πού θεσπίστηκε όχι μέσω Αποστόλου ή Αγγέλου, αλλά από τον Υιόν του Θεού, πού είναι Θεός ο ίδιος. Μετά τον μυστικό δείπνο, ανάμεσα σ' άλλες υψηλές, ύστατες εντολές και οδηγίες, ο Κύριος Ιησούς Χριστός θέσπισε την προσευχή στο όνομα Του. Έδωσε αυτό τον τρόπο προσευχής σαν μια νέα, εξαίρετη και ανεκτίμητη δωρεά. Οι Απόστολοι γνώριζαν ήδη μερικώς τη δύναμη του ονόματος του Ιησού, μ' αυτό θεράπευσαν ανίατες αρρώστιες και υπέταξαν δαίμονες, και μ' αυτό τους κατανίκησαν, τους έδεσαν και τους εξέβαλαν. Αυτό το πανίσχυρο και θαυμαστό όνομα ό Κύριος μας αφήνει εντολή να το χρησιμοποιούμε στην προσευχή. Υποσχέθηκε ότι τέτοια προσευχή θα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική. «Ό,τι αν αιτήσητε τον πατέρα», είπε στους αγίους Αποστόλους, «εν τω ονόματι μου, τούτο ποιήσω, ίνα δοξασθή ο πατήρ εν τω υίω. Εάν τι αιτήσητε εν τω ονόματι μου, εγώ ποιήσω» (Ίωάν. 14,13). « Αμήν αμήν λέγω υμίν ότι όσα αν αιτήσετε τον πατέρα εν τω ονόματι μου, δώσει υμίν. Έως άρτι ουκ ητήσατε ουδέν εν τω ονόματί μου αιτείτε και λήψεσθε, ίνα η χαρά υμών η πεπληρωμένη» ( Ίωάν. 16,23-24).

Πόσο υπέροχη δωρεά! Είναι εγγύηση ατέλειωτων κι απέραντων ευλογιών! Δωρεά πού βγήκε από τα χείλη του άπειρου Θεού, ντυμένου την πεπερασμένη ανθρώπινη φύση και καλουμένου με το ανθρώπινο όνομα του Σωτήρα(2). Το όνομα υπό την εξωτερική του μορφή είναι περιορισμένο, άλλα αντιπροσωπεύει κάτι το άπειρο, τον Θεό, από τον Οποίο αντλεί απέραντη, θεία αξία, τη δύναμη και τις ιδιότητες του Θεού.

Ω, εσύ Χορηγέ ανεκτίμητης, αδιάφθορης δωρεάς! Πώς μπορούμε εμείς οι αμαρτωλοί θνητοί να δεχτούμε τη δωρεά; Ούτε τα χέρια μας, ούτε ο νους μας, μα ούτε η καρδιά μας μπορούν να τη λάβουν. Δίδαξε μας για να γνωρίσουμε, όσο μπορούμε, το μεγαλείο της δωρεάς, τη σημασία της και τους τρόπους να τη λαβαίνουμε και να τη χρησιμοποιούμε έτσι πού να μη την πλησιάζουμε με τρόπο αμαρτωλό, για να μη τιμωρηθούμε για αδιακρισία και θρασύτητα, άλλα έτσι πού, για να την καταλαβαίνουμε και να τη χρησιμοποιούμε ορθά, να λάβουμε από Σένα άλλες δωρεές πού Σύ μας υποσχέθηκες και Σύ μοναχά γνωρίζεις.

Στα Ευαγγέλια, στις Πράξεις και τις Επιστολές των Αποστόλων βλέπουμε την απέραντη πίστη των αγίων Αποστόλων στο όνομα του Κυρίου Ιησού, όπως και τον απέραντο σεβασμό τους γι' αυτό. Στο όνομα του Κυρίου Ιησού έκαναν τα πιο εκπληκτικά θαύματα. Δεν υπάρχει περίπτωση, από την οποία να μπορούμε να μάθουμε πώς προσεύχονταν στο όνομα του Κυρίου.   Όμως, σίγουρα, έτσι προσεύχονταν. Πώς μπορούσαν να πράξουν αλλιώς, όταν η προσευχή εκείνη τους δόθηκε από τον ίδιο τον Κύριο κι έτσι τους παρήγγειλε να προσεύχονται και όταν η εντολή γι' αυτό επιβεβαιώθηκε με το να επαναληφθεί δυο φορές; Αν η Γραφή σιωπά πάνω σ' αυτό το σημείο, είναι μόνο και μόνο γιατί η προσευχή αυτή ήταν σε κοινή χρήση και ήταν τόσο καλά γνωστή πού δε χρειαζόταν ειδική μνεία σ' αυτή. Ακόμη και στα γραπτά κείμενα των πρώτων αιώνων του Χριστιανισμού, πού έχουν φτάσει μέχρι την εποχή μας, η προσευχή του Κυρίου δεν αποτελεί αντικείμενο ξεχωριστής πραγματείας, άλλα μνημονεύεται μοναχά σε συνάρτηση με άλλα θέματα.

Στο βίο του αγίου  Ιγνατίου του Θεοφόρου, επισκόπου   Αντιοχείας, πού στεφανώθηκε με το φωτοστέφανο του μαρτυρικού θανάτου στη Ρώμη, στα χρόνια του αυτοκράτορα Τραϊανού, διαβάζουμε  αυτά τα λόγια: «Όταν τον έπαιρναν για να τον καταβροχθίσουν τα άγρια θηρία και εκείνος είχεν ασταμάτητα το όνομα του  Ιησού στα χείλη του, οι ειδωλολάτρες τον ρώτησαν γιατί θυμόταν το όνομα εκείνο αδιάλειπτα. Ο Άγιος απάντησε ότι είχε το όνομα του  Ιησού Χριστού γραμμένο μέσα στην καρδιά του κι ότι ομολογούσε με τα χείλη  Εκείνον πού πάντα έφερε μέσα στην καρδιά του. Όταν τα άγρια θηρία είχαν καταβροχθίσει τον Άγιο, η καρδιά του, με το θέλημα του Θεού, διατηρήθηκε ανέπαφη ανάμεσα στα κόκαλα του. Οι άπιστοι τη βρήκαν και τότε θυμήθηκαν όσα είχε πει ο Άγιος. Έτσι, έκοψαν την καρδιά εκείνη στα δύο, θέλοντας να μάθουν αν ήταν αληθινό ο,τι τους είχε λεχθεί. Στο εσωτερικό των δυο κομματιών της καρδίας βρήκαν μιαν επιγραφή γραμμένη με χρυσά γράμματα: ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ. Έτσι ο άγιος  Ιγνάτιος ήταν θεοφόρος και στο όνομα και στην πράξη, έχοντας πάντα και φέροντας μέσα στην καρδιά του το Θεό μας Χριστό, με το όνομά Του γραμμένο με το λογισμό του νου σαν με κάλαμο».

Ο  άγιος Ιγνάτιος ήταν μαθητής του αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου και είχε το προνόμιο, οντάς παιδί, να δει τον Κύριο  Ιησού Χριστό προσωπικά.  Ήταν το ευλογημένο εκείνο παιδί, για το όποιο λέγεται στο Ευαγγέλιο ότι ο Κύριος το έβαλε στο μέσο των Αποστόλων, πού συζητούσαν για πρωτεία, το πήρε στην αγκαλιά του και είπε: «Αμήν λέγω υμίν, εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών.  Όστις ουν ταπεινώσει εαυτόν ως το παιδίον τούτο, ούτος εστίν ο μείζων εν τη βασιλεία των ουρανών»(3).

Σίγουρα ο άγιος   Ιγνάτιος διδάχτηκε την προσευχή του Ιησού από τον άγιο Ευαγγελιστή και την εφάρμοζε κατά την περίοδο εκείνη της ακμής του Χριστιανισμού, όπως όλοι οι άλλοι Χριστιανοί. Την εποχή εκείνη όλοι οι Χριστιανοί μάθαιναν την προσευχή του Ιησού, πρώτα για τη μεγάλη σημασία της ίδιας της προσευχής, όπως και για το ότι σπάνιζαν τότε και ήταν πανάκριβα τα χειρόγραφα ιερά βιβλία, γιατί λίγοι ήταν οι γραμματισμένοι (οι πιο πολλοί από τους Αποστόλους ήταν αγράμματοι) και γιατί η προσευχή του  Ιησού ήταν εύκολη, πρόσφερε ικανοποίηση και επενεργούσε με μια πολύ ειδική ενέργεια και δύναμη.

Στην εκκλησιαστική ιστορία διαβάζουμε το πιο κάτω επεισόδιο: Κάποιος στρατιώτης, γέννημα της Καρχηδόνας, πού ονομαζόταν Νεωκόρος, υπηρετούσε στη φρουρά της Ιερουσαλήμ στα χρόνια πού ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός υπέστη θεληματικά τα πάθη και θανατώθηκε για ν' απολυτρώσει το ανθρώπινο γένος. Σαν είδε ο Νεωκόρος τα θαύματα πού τελέσθηκαν στο θάνατο και την ανάσταση του Κυρίου, πίστεψε σ' Αυτόν και βαφτίστηκε από τους Αποστόλους. Όταν τέλειωσε τη θητεία του, ο Νεωκόρος πήγε πίσω στην Καρχηδόνα και μοιράστηκε το θησαυρό της πίστης με ολόκληρη την οικογένεια του. Ανάμεσα σ' εκείνους πού δέχτηκαν το Χριστιανισμό ήταν και ο Καλλίστρατος, ο εγγονός του Νεωκόρου. Σαν έφτασε στην κατάλληλη ηλικία ο Καλλίστρατος πήγε στο στρατό. Το στρατιωτικό απόσπασμα στο όποιο τοποθετήθηκε το αποτελούσαν ειδωλολάτρες. Παρακολούθησαν τον Καλλίστρατο και πρόσεξαν πώς αυτός δε λάτρευε τα είδωλα, αλλά αφιέρωνε πολλήν ώρα στην προσευχή τη νύκτα μέσα σε μοναξιά. Κάποτε κρυφάκουσαν, ενώ εκείνος προσευχόταν, και τον άκουσαν να επαναλαμβάνει αδιάκοπα το όνομα του Κυρίου Ιησού Χριστού. Γι' αυτό τον κατήγγειλαν στο διοικητή τους. Ο άγιος Καλλίστρατος, πού ομολογούσε το Χριστό οντάς μόνος στο σκοτάδι της νύχτας, Τον ομολόγησε δημοσίως στο φως της ημέρας και επισφράγισε την ομολογία του με το αίμα του»(4).

Διδαχή για την προσευχή του Ιησού εμφανίζεται στους εκκλησιαστικούς συγγραφείς του τέταρτου αιώνα, όπως είναι ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο αββάς Ησαΐας ο Ασκητής. Κάποιος συγγραφέας του πέμπτου αιώνα, ο άγιος Ησύχιος ο Ιεροσολύμων, παραπονιέται από τότε κιόλας ότι η άσκηση σ' αυτή την προσευχή έχει πολύ παρακμάσει ανάμεσα στους μοναχούς. Με το πέρασμα του χρόνου η παρακμή αυτή όλο και μεγάλωνε. Γι' αυτό και οι άγιοι Πατέρες προσπάθησαν με τα γραφτά τους να ενθαρρύνουν την άσκηση στην προσευχή αύτη. Ο τελευταίος συγγραφέας, πού έγραψε γι' αυτή την προσευχή, ήταν ο μακάριος γέροντας ιερομόναχος Σεραφείμ του Σαρώφ(5). Δεν έγραψε τις οδηγίες ο γέροντας ο ίδιος με το όνομα, του, αυτές καταγράφτηκαν από τα λόγια του από έναν από τους μοναχούς πού καθοδηγούσε είναι, όμως, γραμμένες με αξιοσημείωτα κατανυκτικό ύφος. Τώρα η άσκηση στην προσευχή του Ιησού έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί από τους μοναχούς και τις μοναχές. Ο άγιος Ησύχιος αποδίδει την αμέλεια αυτή στην ακηδία. Πρέπει να παραδεχτεί κανείς πώς η κρίση αυτή είναι δίκαιη.

Η αγαθοεργός δύναμη της προσευχής του Ιησού εμπεριέχεται στο ίδιο το θείο όνομα του Θεανθρώπου, του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Μολονότι στην Αγία Γραφή υπάρχει πλούσια μαρτυρία, πού αποδείχνει το μεγαλείο του ονόματος του Θεού, εν τούτοις η σπουδαιότητα του ονόματος αυτού εξηγήθηκε με ιδιαίτερη ακρίβεια από τον άγιο   Απόστολο Πέτρο μπροστά στο εβραϊκό συνέδριο, όταν ερωτήθηκε «εν ποία δυνάμει ή εν ποίω ονόματι» είχε θεραπεύσει κάποιον άνθρωπο χωλό εκ γενετής. «Τότε Πέτρος, πλησθείς Πνεύματος Αγίου, είπε προς αυτούς, άρχοντες του λαού και πρεσβύτεροι του   Ισραήλ, ει ημείς σήμερον ανακρινόμεθα επί ευεργεσία ανθρώπου ασθενούς, εν τίνι ούτος σέσωσται, γνωστόν έστω πάσιν υμίν και παντί τω λαώ Ισραήλ ότι εν τω ονόματι Ιησού Χριστού του Ναζωραίου, ον υμείς εσταυρώσατε, ον ο Θεός ήγειρεν εκ νεκρών, εν τούτω ούτος παρέστηκεν ενώπιον υμών υγιής. Ούτος εστίν ο λίθος ο εξουθενηθείς υφ' υμών των οικοδομούντων,  ο  γενόμενος  εις κεφαλήν γωνίας.  Και ουκ εστίν εν άλλω ουδενί η σωτηρία, ουδέ γαρ όνομα εστίν έτερον υπό τον ουρανόν το δεδομένον εν ανθρώποις εν ω δει σωθήναι ημάς» (Πράξ. 4,8-12). Η μαρτυρία αυτή είναι του Αγίου Πνεύματος. Του Αποστόλου το στόμα, η γλώσσα και η φωνή ήταν απλώς του Πνεύματος τα όργανα.

Ένα άλλο σκεύος του Αγίου Πνεύματος, ο Απόστολος των εθνών, δίνει μια παρόμοια μαρτυρία. «Πάς γαρ», λέγει, «ος αν ςπικαλέσηται το όνομα Κυρίου σωθήσεται» (Ρωμ. 10,13). «Χριστός Ιησούς... έταπείνωσεν εαυτόν  γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού. Διό και ό Θεός αυτόν υπερύψωσε και εχαρίσατο αυτώ όνομα το υπέρ πάν όνομα, ίνα εν τω ονόματι Ιησού, πάν γόνυ κάμψη επουρανίων και επιγείων και καταχθόνιων» (Φιλ. 2,5-10).

Βλέποντας μακριά στο μέλλον, ο Δαυίδ, ένας πρόγονος του Ιησού κατά σάρκα, έψαλλε τη μεγαλωσύνη του ονόματος του Ιησού και ζωηρά περιέγραψε την επενέργεια και το αποτέλεσμα αυτού του ονόματος, τον αγώνα πού γίνεται με το όνομα αυτό σαν μέσο ενάντια στις πηγές της αμαρτίας, τη δύναμη του να σώζει εκείνους πού προσεύχονται με αυτό το όνομα από την αιχμαλωσία στα πάθη και τους δαίμονες και το θρίαμβο εκείνων πού κερδίζουν πνευματική νίκη με το όνομα του Ιησού. Ας ακούσουμε τί λέει ο θεόπνευστος Δαυίδ: «Κύριε ο Κύριος ημών, ως θαυμαστόν το όνομα σου εν πάση τη γη! Ότι επήρθη η μεγαλοπρέπεια σου υπεράνω των ουρανών. Εκ στόματος νηπίων και θηλαζόντων κατηρτίσω αίνον ένεκα των έχθρων σου του καταλυσαι εχθρόν και εκδικητήν» (Ψαλμ. 8,2-3). Ακριβώς! Η μεγαλοπρέπεια του ονόματος του Ιησού ξεπερνά την αντίληψη των λογικών πλασμάτων

της γης και του ουρανού. Τη μεγαλοπρέπεια του τη συλλαμβάνει μ' ένα τρόπο ακατανόητο η παιδιάστικη απλότητα και πίστη. Μ' αυτό το ανιδιοτελές πνεύμα πρέπει να προσεγγίσουμε την προσευχή στο όνομα του Ιησού και μ' αύτη να συνεχίσουμε. Η έμμονη μας και η προσοχή μας στην προσευχή πρέπει να μοιάζει με την αδιάκοπη προσπάθεια του παιδιού όταν αναζήτα τα στήθη της μάνας του. Τότε η προσευχή στο όνομα του Ιησού θα στεφθεί με πλήρη επιτυχία, οι αόρατοι εχθροί θα νικηθούν και «ο εχθρός και εκδικητής» τελικά θα συντριβεί. Ο «εχθρός» ονομάζεται «εκδικητής», γιατί προσπαθεί από εκείνους πού προσεύχονται (ιδιαίτερα απ' όσους προσεύχονται κάπου-κάπου κι όχι αδιάλειπτα) να τους πάρει, ύστερα από την προσευχή, ό,τι απόχτησαν στη διάρκεια της προσευχής. Για να κερδηθεί μια αποφασιστική νίκη, είναι απαραίτητη η αδιάλειπτη προσευχή και η συνεχής εγρήγορση.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Άγιος Νείλος Σόρσκυ, Κεφ. 2.

2. Σωτήρας - στα εβραϊκά «Ιησούς» (Ματθ.  1,21).

3. Ματθ.  18,3-4. Πρβλ. Μάρκ. 9,36 και Μηναίο, 20 Δεκεμβρίου.

4. Μηναίο, 27 Σεπτεμβρίου.

5. Ο Μπριαντσιανίνωφ έγραψε τα πιο πάνω μισόν αιώνα πριν την ανακήρυξη του αγίου Σεραφείμ σε  Άγιο.

ΜΙΛΑΩ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ

Ἀγαπητό μου παιδί,

Αὐτό τό κείμενο σκοπό ἔχει νά σοῦ ὑπενθυμίσει καί νά σοῦ τονίσει ἕνα πολύ σημαντικό θέμα γιά τή ζωή σου, τό ὁποῖο βέβαια γνωρίζεις, ἀλλά ἴσως ὄχι τή μεγάλη ἀξία πού ἔχει γιά σένα προσωπικά. Τό θέμα αὐτό εἶναι ἡ προσευχή.

Ἀπό τίς λίγες σκέψεις πού ἀκολουθοῦν, θέλω νά προβληματιστεῖς καί νά κάνεις βίωμά σου τή συχνή καί θερμή προσευχή.

Ἀλλά τί εἶναι προσευχή; Προσευχή εἶναι τό μέσο ἐπικοινωνίας τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Θεό. Εἶναι ἕνας διάλογος δικός σου, μέ τόν ἴδιο τό Θεό. Εἶναι τό «τηλέφωνο» τοῦ Θεοῦ, εἶναι τά νεῦρα τῆς ψυχῆς σου, ὅπως ἀναφέρει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Ὅπως δέν μποροῦμε νά ζήσουμε χωρίς ἀναπνοή, ἔτσι δέν μποροῦμε νά ζήσουμε πνευματικά χωρίς τήν προσευχή. Ἡ προσευχή εἶναι τό ὀξυγόνο τῆς ψυχῆς. Εἶναι πράξη λατρείας. Καί τά ἀποτελέσματα τῆς προσευχῆς;

Μέ τή θερμή σου προσευχή κρατᾶς στά χέρια σου τό κλειδί τοῦ οὐρανοῦ, μᾶς λέει ἕνας ἄλλος ἅγιος, ὁ Αὐγουστίνος. Κι ἕνας ἐπιστήμονας βιολόγος καί γιατρός, ὁ Γάλλος Παστέρ, λέει, ὅτι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος προσεύχεται, ἔχει στά χέρια του μιά κινητήρια δύναμη, ἕνα ὅπλο, γιά νά ἀντιμετωπίσει τό κακό. Ἀκόμη μέ τή σωστή προσευχή, πού κάνουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι μαζί στούς τόπους λατρείας, τίς ἐκκλησίες, ὁ καθένας ξεχωριστά δέχεται τή θεία Χάρη μέ τά Μυστήρια, ὅπως εἶναι τό Βάπτισμα, ἡ Θεία Μετάληψη, ἡ ἱερή Ἐξομολόγηση καί τ᾿ ἄλλα. Ἁπλοί ἄνθρωποι μποροῦν νά σέ βεβαιώσουν, γιά τά ἀποτελέσματα τῆς προσευχῆς.

Εἴδη προσευχῆς - ὅροι γιά νά εἰσακουστεῖ. Ἴσως ρωτήσεις· Πῶς; Ποῦ; Πότε; Καί τί πρέπει νά προσεύχεται ὁ ἄνθρωπος;

Ἡ προσευχή δέν εἶναι κάτι πού μπαίνει σέ καλούπια, ἤ πού νά μπορεῖ ἤ νά πρέπει νά δεχθεῖ διάφορους περιορισμούς, οὔτε θά πρέπει νά φοιτήσει σέ ἀνώτερες σχολές ὁ ἄνθρωπος, γιά νά μάθει νά προσεύχεται. Ἀπαραίτητο εἶναι ἡ προσευχή νά βγαίνει ἀπό τά βάθη τῆς ψυχῆς σου, νά πιστεύεις ἀπόλυτα ὅτι ὁ Θεός μπορεῖ νά πραγματοποιήσει αὐτό πού τοῦ ζητᾶς, ἐφόσον εἶναι λογικό καί γιά τό συμφέρον σου. Νά προσεύχεσαι μέ ταπείνωση καί μέ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στό Θεό, πού εἶναι καί Πατέρας ὅλων τῶν ἀνθρώπων.

Ἕνας μεγάλος Ἀπόστολος, ὁ Παῦλος, προτρέπει ὅλους νά προσευχόμαστε λέγοντας «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε, ἐν παντί εὐχαριστεῖτε». Δηλαδή σέ κάθε εὐκαιρία καί σέ ὁποιοδήποτε μέρος. Ἔτσι λοιπόν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά προσεύχεται στό Θεό καί ὅταν ἐργάζεται καί ὅταν ξεκουράζεται καί ὅταν πηγαίνει περίπατο καί στό παιχνίδι καί σέ κάθε του ἐκδήλωση. Ἀλλά ὑπάρχουν καί ὁρισμένες στιγμές, πού πρέπει νά προσεύχεται ὁ κάθε ἄνθρωπος καί ἑπομένως καί τά παιδιά. Εἶναι ἡ ὥρα πού θά ξυπνήσει καί θά ἑτοιμασθεῖ νά πάει στό σχολεῖο. Εἶναι ἡ ὥρα τοῦ φαγητοῦ, ἡ ὥρα πρίν ἀπό τόν ὕπνο.

Καί ὄχι μόνο ὧρες καί στιγμές, ἀλλά καί χῶροι ἰδιαίτεροι γιά προσευχή ὑπάρχουν. Χῶροι ὅπως μπρός ἀπό τό εἰκονοστάσι στό σπίτι καί μάλιστα ὁ ναός, ἡ ἐκκλησία, ὅπου μᾶς δίνεται ἡ εὐκαιρία ὅλοι μαζί οἱ ἄνθρωποι, μικροί καί μεγάλοι, μορφωμένοι καί ὀλιγογράμματοι, νά προσευχηθοῦμε.

Πάτερ ημών

Η προσευχή αυτή ονομάζεται Κυριακή Προσευχή, μας την δίδαξε ο ίδιος ο Χριστός. Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς, αγιασθήτω το όνομα Σου.  Ελθέτω η βασιλεία Σου.  Γενηθήτω το θέλημα Σου, ως εν ουρανώ και επί της γης.  Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον.  Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών.  Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού. Αμήν. Μετάφραση – Ερμηνεία Πάτερ ημών ο εν τοις Ουρανοίς = Πατέρας μας που βρίσκεται στους ουρανούς Αγιασθήτω το όνομα Σου = Ας αγιασθεί το Όνομα Σου Ελθέτω η βασιλεία Σου = Ας έρθει η βασιλεία Σου Γενηθήτω το θέλημα Σου = Ας γίνει το θέλημα Σου, ως εν ουρανώ και επί της γης = Όπως στον ουρανό (από τους αγγέλους), έτσι και στη γη από τους (ανθρώπους). Τον άρτον ημών τον επιούσιον = Το ψωμί μας το καθημερινό δος ημίν σήμερον = Δώσε μας σήμερα Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών = Και άφησε μας τα χρέη μας  (συγχώρησε τις αμαρτίες μας) ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών = Όπως και εμείς αφήνομε τους χρεώστες μας ( Όπως και εμείς συγχωρούμε αυτούς που μας έφταιξαν) Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν = Και μη μας βάλεις σε δοκιμασία  αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού= αλλά απομάκρυνέ μας από το κακό  Αμήν =Αληθινά

Προσευχή εις το Άγιον Πνεύμα

 Βασιλεύ Ουράνιε, Παράκλητε, το Πνεύμα το Άγιον, ελθέ μεθ’ ημών και αγίασον ημάς. (Ιωαν. ιδ’ 17).

Πνεύμα Οδηγητικόν, οδήγει ημάς επί τρίβους δικαιοσύνης. (Ιωαν. ιδ’ 17).

Πνεύμα Διδακτικόν, κατάστησον ημάς διδακτούς Θεού. (Α’ Κορ. β’ 13).

Πνεύμα Αληθείας, αποκάλυπτε εις ημάς τα μυστήρια της Βασιλείας των Ουρανών. (Ιωαν. ιδ’ 17).

Πνεύμα Σοφίας, διάνοιγε τους οφθαλμούς της διανοίας μας ίνα κατανοή τα θαυμάσια εκ του Νόμου Σου. (Α’ Κορ. ιβ 8 – Ψαλμ. 118).

Πνεύμα Συνέσεως, απομάκρυνε την αφροσύνη μας. (Β’ Τιμ. α’ 7).

Πνεύμα Υπομνηματικόν, υπενθύμιζε εις ημάς τον υψηλόν μας προορισμόν. (Ιωαν.ιδ’. 17)

Πνεύμα Παράκλητον, ενίσχυε ημάς εις τας θλίψεις του βίου τούτου. (Ιωαν. ιδ’ 17).

Πνεύμα Ευθές, εγκαίνισον εν τοις εγκάτοις ημών. (Ψαλ. Ν’ 12).

Πνεύμα Δυνάμεως, ενίσχυε ημάς εις την άρσιν του καθ’ ημέραν σταυρού μας. (Πραξ. α’ 8).

Πνεύμα Φωτός, καταύγαζε τα σκότη της νυκτός της παρούσης ζωής.

Πνεύμα Ερευνητικόν, ερευνόν και ετάζον καρδίας και νεφρούς, χάριζε εις ημάς συνείδησιν αγαθήν. (Α’ Κορ. β’ 10).

Πνεύμα Λαλούν, λάλει αγαθά εις τας καρδίας ημών. (Ματθ. ι’ 20).

Πνεύμα Ζωοποιούν, ανόρθωσον τα εκ της αμαρτίας παραλελυμένα και νεκρά μας μέλη. ( Ιωαν. ς’ 63).

Πνεύμα Πληρούν, πλήρωσον τας καρδίας ημών, πίστεως, ελπίδος και αγάπης. (Λουκ. α’ 41).

Πνεύμα Προφητικόν, χάριζε εις ημάς παρρησίαν προφήτου εις τας πονηράς κα δυσκόλους ημέρας μας. (Πραξ. α’ 16).

Πνεύμα Υιοθεσίας, κάμε να κράζωμεν εκ βάθους καρδίας, Αββά ο Πατήρ. (Ρωμ. η’ 15).

Πνεύμα Ελευθερίας, ελευθέρωσον ημάς από τα σύγχρονα είδωλα . (Β’ Κορ.γ’ 17).

Πνεύμα Συναντιλήψεως, γίνου αντιλήπτωρ εις τας ασθενείας μας. (Ρωμ. η’ 26).

Πνεύμα Μεσιτικόν, μεσίτευε υπέρ ημών «στεναγμοίς αλαλήτοις». (Ρωμ. η’ 26).

Πνεύμα Αγάπης, δημιούργησε εντός ημών καρδίας παλλομένας από αγάπην και αφοσίωσιν. (Β’ Τιμ. α’ 7).

Πνεύμα Μαρτυρούν, κατάστησέ μας ζώσαν μαρτυρίαν Ιησού Χριστού εις την εποχήν μας. ( Εβρ. ι’ 15).

Πνεύμα Κύριον, αποκάλυψον εις ημάς την αληθινήν Σου λατρείαν . (Α’ Κορ. ιβ’ 5).

Πνεύμα Κατασκηνούν, ελθέ και σκήνωσον εν ημίν. (Α’ Κορ. ς’ 19).

Χριστέ το Φως το Αληθινόν

 Με τα λόγια της προσευχής αυτής, μιλούμε στο δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, Στο Χριστό. Του ζητούμε να φωτίσει τις ψυχές μας με το δικό Του φως και να καθοδηγήσει τις ενέργειες μας στην εκτέλεση των εντολών Του.

Χριστέ, το φως το αληθινόν, το φωτίζον και αγιάζον πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον, σημειωθήτω εφ' ημάς το φως του προσώπου Σου, ίνα εν αυτώ οψώμεθα φως το απρόσιτον. 

Και κατεύθυνον τα διαβήματα ημών προς εργασίαν των εντολών Σου. Πρεσβείαις της παναχράντου Σου μητρός και πάντων Σου των Αγίων. Αμήν.

Μετάφραση - Ερμηνεία

Χριστέ, το φως το αληθινόν = Χριστέ, Εσύ που είσαι το αληθινό (Το πνευματικό) φως το φωτίζον και αγιάζον = Το οποίο φωτίζει και αγιάζει

πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον = Τον κάθε άνθρωπο που έρχεται στον κόσμο. σημειωθήτω εφ' ημάς το φως του προσώπου Σου = Ας σημειωθεί πάνω μας το φως του προσώπου Σου (Ας φωτίσει τις ψυχές μας το δικό Σου Θεϊκό φως) ίνα εν αυτώ οψόμεθα φως το απρόσιτον = ώστε μέσα σ' αυτό να δούμε το άφθαρτο, το απλησίαστο φως (ώστε φωτισμένοι απ' αυτό να μπορέσουμε να δούμε τον ίδιο το Θεό).

Και κατεύθυνον τα διαβήματα ημών = Και καθοδήγησε τις ενέργειες μας (δηλ. τις πράξεις μας, τις σκέψεις και τις επιθυμίες μας)

προς εργασίαν των εντολών Σου = Για την εκτέλεση (εφαρμογή ) των εντολών Σου Πρεσβείαις της παναχράντου Σου μητρός = Με τις πρεσβείες (δηλ. τις προσευχές) της πανάχραντης (δηλ. πάναγνης, πεντακάθαρης) μητέρας Σου και πάντων Σου των Αγίων= Και όλων Σου των αγίων

Αμήν.

ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ

Θεέ μου και Κύριε του κόσμου, Συ ο αγαθότατος πατέρας των ανθρώπων, Σύ που είσαι άναρχος και αιώνιος και αναλλοίωτος και αμετάβλητος, Σύ που η ουσία σου και το μέγεθός σου και η αγαθότητά σου η άπειρη, δεν χωρεί στον μικρό και περιορισμένο νου μας, Σύ που είσαι η πλουσιώτατη πηγή και η απερίγραπτη άβυσσος της δύναμης και της σοφίας, σ΄ευχαριστώ και σε δοξάζω που είδες με συμπάθεια και αγάπη κι εμένα το μικρό και αδύνατο και αμαρτωλό. Σ΄ευχαριστώ που με λύτρωσες από σκέψεις και πράξεις κακές, μοχθηρές και μάταιες και με έσωσες από τις πολλές και διάφορες παγίδες του διαβόλου, που είναι ο άρχοντας του σκότους και της πλάνης. Σ΄ευχαριστώ, Κύριε, και σε δοξολογώ γιατί έδειξες με θαυμαστό τρόπο την αγάπη σου σε μένα και έγινες ο φιλανθρωπότατος τροφοδότης μου σε όλες τις περιπτώσεις, καί κυβερνήτης, καί φύλακας, καί προστάτης, καί καταφύγιο, καί σωτήρας, καί κηδεμόνας της ψυχής και του σώματός μου.Σ΄ευχαριστώ, πού, παρ΄όλη την απροσεξία και την αμέλειά μου, με αρπάζεις και με γλιτώνεις από το κακό, όπως η μητέρα το μικρό της παιδί. Σ΄ευχαριστώ και σε δοξολογώ που βάζεις μέσα μου θέληση μετανοίας για τις αμαρτίες μου και μου χαρίζεις μύριες ευκαιρίες για να επιστρέφω σε Σένα. Σ΄ευχαριστώ και σε δοξολογώ που με δυναμώνεις στις ώρες της αδυναμίας και δεν μ΄αφήνεις να πέσω, αλλά απλώνεις το παντοδύναμο χέρι Σου και με σηκώνεις και με φέρνεις κοντά Σου. Τί να ανταποδώσω, Πανάγαθε Θεέ μου, για όλες τις ευεργεσίες που μου έκανες και εξακολουθείς να μου κάνεις; Ποιες ευχαριστίες να σου πώ; Γι΄αυτό σαν το γλυκόλαλο αηδόνι θα σε υμνώ και θα σε δοξολογώ. Και όλες τις ημέρες της ζωής μου θα ευλογώ το Άγιο Όνομα Σου, Δημιουργέ και Ευεργέτη και Προστάτη μου άγρυπνε, μολονότι δεν είμαι άξιος να μιλώ μαζί Σου στις προσευχές. Η δική σου όμως αγάπη για μένα και η μακροθυμία Σου, μου δίνει το θάρρος να σου μιλώ, να σ΄ευχαριστώ και να σε δοξολογώ. Και θα το κάνω πάντοτε, γιατί μου κάνει πολύ καλό.

Μέγας Βασίλειος 

Εις τον Κύριο Ιησού Χριστό

Δέσποτα Χριστέ, ο Θεός, ο τοις πάθεσί σου τα πάθη μου θεραπεύσας,  και τοις τραύμασί σου τα τραύματά μου ιατρεύσας,  χάρισαί μοι τω πολλά σοι πταίσαντι δάκρυα κατανύξεως·  συγκέρασόν μου το σώμα, από οσμής του ζωοποιού σώματός σου,  και γλύκανόν μου την ψυχήν, τω σώ τιμίω αίματι, από της πικρίας,  ην με ο αντίδικος επότισεν. Υψωσόν μου τον νουν προς σε, κάτω ελκυσθέντα, και ανάγαγέ με από του χάσματος της απωλείας· ότι ούκ έχω μετάνοιαν, ούκ έχω κατάνυξιν, ούκ έχω δάκρυον παρακλητικόν, τα επανάγοντά με τέκνα προς ιδίαν κληρονομίαν.  Εσκότισμαι τον νουν εν τοις βιωτικοίς πάθεσι, και ούκ ισχύω ατενίσαι προς σε εν οδύνη, ού δύναμαι θερμανθήναι τοις δάκρυσι της προς σε αγάπης.
Αλλά, Δέσποτα Κύριε Ιησού Χριστέ, ο θησαυρός των αγαθών, δώρησαί μοι μετάνοιαν ολόκληρον, και καρδίαν επίπονον εις αναζήτησιν σου·
χάρισαί μοι την χάριν σου, και ανακαίνισον εν εμοί τας μορφάς της σης εικόνος.
Κατέλιπόν σε, μη με εγκαταλίπης· έξελθε εις αναζήτησίν μου,  επανάγαγέ με προς την νομήν σου, συναρίθμησόν με τοις προβάτοις της εκλεκτής σου ποίμνης, και διάθρεψόν με συν αυτοίς εκ της χλόης των θείων σου Μυστηρίων· πρεσβείαις της πανάγνου Μητρός σου, και πάντων των Αγίων σου· Αμήν. 

Κύριε και Δέσποτα

Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, Πνεύμα αργίας, περιεργείας, φιλαρχίας Και αργολογίας μη μοι δως. Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, Υπομονής και αγάπης Χάρισαί μοι τω σω δούλω.  Ναι, Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι Του οράν τα εμά πταίσματα, και
Μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου` Ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων, Αμήν.

Κύριε Ιησού Χριστέ

Προσευχή προς τον Υιό. Λέγεται και καρδιακή προσευχή ή νηπτική προσευχή.

Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ και Λόγε του Θεού του ζώντος, δια της Θεοτόκου και πάντων των αγίων, ελέησον και σώσων με τον αμαρτωλόν. ή την συντομότερη μορφή της: Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με. 

 Δέσποτα Παντοκράτωρα

Δέσποτα Παντοκράτωρα, ο καταξιώσας ημάς διελθείν το μήκος της ημέρας ταύτης, Πρόσδεξε τας εσπερινάς ημών δεήσεις και κατέπεμψεν το πλήθος του ελέους Σου επί πάντας ημάς τους δεομένους Σου. 

Τοίχισον ημάς τοις Αγίοις Αγγέλοις Σου, περιχαράκωσον ημάς την αληθείαν Σου, φρούρησον ημάς τη δύναμιν σου, φύλαξε υπό την σκέπην Σου .... (όποιον θέλουμε να μνημονεύσουμε) Παράσχου, δε ημίν και την επερχομένην νύχτα ειρηνικήν και αναμάρτητον ως και πάσας τας ημέρας της ζωής ημών. 

Ταις πρεσβείας της υπεραγίας ημών Θεοτόκου και πάντων των Αγίων,
Αμήν 

Χριστέ μου

Χριστέ μου, της ψυχής μου Λυτρωτή, κάνε με την αμαρτωλή σαν το χιόνι λευκή σαν το χαμομήλι ταπεινή, σαν τα άνθη ευωδιαστή, σαν τον ήλιο λαμπερή, χάρισέ μου την αιώνια ζωή.

Δείξε μου με σοφία να μιλώ, υπομονή να 'χω στον κάθε πειρασμό. Μάθε με τον πλησίον να αγαπώ, την αμαρτία να μισώ, μαζί με τους αγγέλους να σε δοξολογώ.

Μάθε με το κακό να πολεμώ, του πονηρού τις παγίδες να νικώ.
AMHN....

ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ

Θεέ μου, λυπάμαι για όλες μου τις αμαρτίες με όλη μου την καρδιά. 
   Διαλέγοντας να κάνω το λάθος και αποτυγχάνοντας να κάνω το σωστό,
αμάρτησα απέναντι Σου τον οποίον θα έπρεπε να αγαπώ πάνω από όλα τα πράγματα. Ειλικρινά σκοπεύω, με την βοήθεια Σου, να ακολουθήσω τον Νόμο Σου Να μην αμαρτάνω πια και να αποφύγω οτιδήποτε με οδηγεί στην αμαρτία. 

Ο Σωτήρας μας Ιησούς Χριστός υπέφερε και πέθανε και Αναστήθηκε για εμάς.

 Στο Ονομά Του, Θεέ μου, δείξε έλεος. Αμήν.